Động cơ quá nhiệt là một tình huống khá nguy hiểm và cần được xử lý kịp thời để tránh gây hư hỏng nghiêm trọng. Dưới đây là các bước xử lý chi tiết nếu như bác tài gặp phải tình huống này:
1/ Nguyên nhân gây quá nhiệt động cơ
a/ Thiếu nước làm mát
Khi động cơ ô tô thiếu nước làm mát, nhiệt độ sẽ tăng cao đột ngột, gây ra tình trạng quá nhiệt. Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây hư hỏng động cơ.
Nước làm mát đóng vai trò như một chất lỏng trung gian hấp thụ nhiệt lượng từ các bộ phận động cơ, sau đó được bơm qua két tản nhiệt để giải nhiệt.
Khi thiếu nước làm mát, nhiệt lượng không được tản đi một cách hiệu quả, dẫn đến động cơ quá nhiệt.
b/ Quạt làm mát hỏng
Quạt làm mát đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc duy trì nhiệt độ động cơ ở mức ổn định. Khi quạt làm mát bị hỏng, khả năng tản nhiệt của động cơ giảm sút đáng kể, dẫn đến tình trạng quá nhiệt.
Quạt làm mát có nhiệm vụ hút không khí lạnh vào két nước và thổi không khí nóng ra ngoài. Khi quạt hỏng, quá trình này bị gián đoạn, nhiệt độ động cơ không được hạ xuống.
c/ Dây curoa bị hỏng
Dây curoa đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc truyền động các bộ phận quan trọng của động cơ, trong đó có bơm nước. Bơm nước này có nhiệm vụ lưu thông nước làm mát qua động cơ và két tản nhiệt để hạ nhiệt.
Dây curoa hỏng khiến bơm nước không quay được, nước làm mát không lưu thông, nhiệt độ động cơ tăng cao.
Ngoài bơm nước, dây curoa còn truyền động cho các bộ phận khác như máy phát điện, trục cam. Khi dây curoa hỏng, các bộ phận này cũng bị ảnh hưởng, gián tiếp gây ra quá nhiệt.
d/ Bị tắc đường ống
Tắc đường ống làm mát là một trong những nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng quá nhiệt động cơ. Khi các đường ống dẫn nước làm mát bị tắc nghẽn, nước không thể lưu thông một cách tự do, dẫn đến nhiệt độ động cơ tăng cao.
Hệ thống làm mát hoạt động dựa trên nguyên tắc tuần hoàn nước làm mát qua động cơ và két tản nhiệt. Khi các đường ống bị tắc nước không thể hấp thụ nhiệt từ động cơ và đưa đến két tản nhiệt để làm mát.
Do không được làm mát hiệu quả, nhiệt độ động cơ tăng lên nhanh chóng, gây quá nhiệt.
e/ Tải trọng quá lớn
Tải trọng quá lớn là một trong những nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng quá nhiệt động cơ, đặc biệt đối với các loại xe tải.
Khi xe phải vận chuyển quá tải, động cơ phải hoạt động với công suất lớn hơn bình thường để kéo theo khối lượng hàng hóa nặng. Điều này dẫn đến một số hệ quả sau:
- Ma sát tăng: Lực ma sát giữa các bộ phận chuyển động trong động cơ tăng lên, sinh ra nhiều nhiệt hơn.
- Nhiên liệu tiêu thụ tăng: Để duy trì tốc độ và lực kéo, động cơ phải đốt cháy nhiều nhiên liệu hơn, sinh ra thêm nhiệt lượng.
- Hệ thống làm mát quá tải: Hệ thống làm mát không thể kịp thời tản nhiệt lượng lớn sinh ra, dẫn đến động cơ quá nhiệt.
f/ Môi trường làm việc khắc nghiệt
Khi nhiệt độ môi trường xung quanh tăng cao, động cơ phải làm việc vất vả hơn để duy trì nhiệt độ hoạt động ổn định. Điều này khiến hệ thống làm mát phải hoạt động hết công suất, dễ dẫn đến quá tải.
- Độ ẩm cao làm giảm hiệu quả tản nhiệt của không khí, khiến động cơ khó tỏa nhiệt ra môi trường.
- Bụi bẩn bám vào các bộ phận làm mát như két nước, quạt làm mát, làm giảm hiệu quả làm việc của chúng, gây cản trở quá trình tản nhiệt.
- Môi trường ẩm ướt làm giảm hiệu quả làm mát của không khí, đồng thời có thể gây ra hiện tượng đoản mạch các bộ phận điện.
2/ Xử lý tùy theo nguyên nhân
a/ Thiếu nước làm mát
Khi phát hiện xe ô tô bị thiếu nước làm mát, việc xử lý kịp thời là vô cùng quan trọng để ngăn chặn tình trạng động cơ quá nhiệt và các hư hỏng nghiêm trọng khác.
Các bước xử lý khi xe thiếu nước làm mát:
Bước 1: Dừng xe ngay lập tức
Bước 2: Để nguội động cơ
Bước 3: Kiểm tra mức nước làm mát
Bước 4: Tìm kiếm nguyên nhân rò rỉ
Bước 5: Vận hành xe một cách thận trọng
Sau khi xử lý tạm thời, bác tài nên đưa xe đến gara để kiểm tra và sửa chữa kỹ lưỡng. Các chuyên viên sẽ giúp anh chị tìm ra nguyên nhân chính xác gây ra tình trạng thiếu nước làm mát và khắc phục triệt để.
Lưu ý quan trọng:
- Không sử dụng nước lã: Nước lã không có các chất phụ gia cần thiết để bảo vệ hệ thống làm mát. Việc sử dụng nước lã trong thời gian dài có thể gây ra cặn bẩn và làm giảm hiệu quả làm mát.
- Không mở nắp capo khi động cơ còn nóng: Điều này có thể gây bỏng nghiêm trọng do áp suất hơi nước bên trong.
- Kiểm tra định kỳ mức nước làm mát: Nên kiểm tra mức nước làm mát hàng tuần hoặc trước mỗi chuyến đi dài.
- Sử dụng nước làm mát chất lượng: Nên sử dụng loại nước làm mát được khuyến cáo bởi nhà sản xuất xe.
b/ Quạt làm mát không hoạt động
Quạt làm mát không hoạt động là một vấn đề nghiêm trọng, có thể dẫn đến tình trạng động cơ quá nhiệt. Dưới đây là một số nguyên nhân và cách khắc phục phổ biến:
Cách khắc phục:
Bước 1 Kiểm tra cầu chì:
Xác định vị trí cầu chì quạt làm mát trong hộp cầu chì.
Sử dụng đồng hồ vạn năng để kiểm tra xem cầu chì có bị đứt không. Nếu bị đứt, hãy thay thế bằng cầu chì mới có cùng thông số.
Bước 2 Kiểm tra rơ-le quạt:
Sử dụng đồng hồ vạn năng để kiểm tra xem rơ-le có hoạt động bình thường không. Nếu rơ-le bị hỏng, hãy thay thế bằng rơ-le mới.
Bước 3 Kiểm tra dây điện:
Kiểm tra kỹ các mối nối, đoạn dây điện xem có bị đứt, chập hoặc tiếp xúc kém không. Sửa chữa hoặc thay thế đoạn dây bị hỏng.
Bước 4 Kiểm tra motor quạt:
Nếu các bộ phận trên đều hoạt động bình thường, có thể motor quạt đã bị hỏng. Bạn cần thay thế motor quạt mới.
Bước 5 Kiểm tra cảm biến nhiệt độ:
Sử dụng thiết bị chuyên dụng để kiểm tra xem cảm biến nhiệt độ có hoạt động chính xác không. Nếu cảm biến bị lỗi, cần thay thế.
Bước 6 Kiểm tra ly hợp quạt:
(Đối với quạt ly hợp) Kiểm tra xem ly hợp có hoạt động tự động khi nhiệt độ tăng cao không. Nếu ly hợp bị hỏng, cần thay thế.
c/ Dây curoa bị hỏng
Dây curoa bị hỏng là một vấn đề nghiêm trọng cần được xử lý ngay lập tức, nếu không có thể gây ra nhiều hư hỏng khác cho động cơ.
Cách xử lý khi dây curoa bị hỏng:
Dừng xe ngay lập tức: Khi phát hiện dấu hiệu dây curoa hỏng, hãy dừng xe ngay tại vị trí an toàn.
Gọi cứu hộ: Liên hệ với dịch vụ cứu hộ để được hỗ trợ.
Không tự ý sửa chữa: Việc thay thế dây curoa cần phải được thực hiện bởi người có chuyên môn.
Kiểm tra các bộ phận liên quan: Sau khi thay dây curoa mới, cần kiểm tra lại các bộ phận khác như các puli, căng dây để đảm bảo chúng hoạt động tốt.
d/ Bị tắc đường ống
Tắc đường ống xe tải có thể xảy ra ở nhiều vị trí khác nhau như ống xả, ống nhiên liệu, ống dẫn khí nén… Mỗi loại tắc nghẽn sẽ có những nguyên nhân và cách xử lý khác nhau.
Xử lý tùy theo vị trí:
- Ống xả:
- Vệ sinh: Sử dụng khí nén hoặc nước áp suất cao để thổi sạch cặn bẩn.
- Tháo lắp: Trong trường hợp tắc nghẽn nghiêm trọng, có thể cần tháo một phần ống xả để làm sạch.
- Ống nhiên liệu:
- Thay lọc nhiên liệu: Kiểm tra và thay thế lọc nhiên liệu định kỳ.
- Xả nước: Nếu có nước trong đường ống, cần xả hết nước ra ngoài.
- Ống dẫn khí nén:
- Vệ sinh: Sử dụng khí nén để thổi sạch bụi bẩn và ẩm ướt.
- Kiểm tra gioăng: Kiểm tra các gioăng nối để đảm bảo kín khít.
- Các ống khác: Tùy theo loại ống mà cách xử lý sẽ khác nhau, cần tham khảo ý kiến của thợ sửa chữa chuyên nghiệp.
3/ Cách phòng tránh
a/ Kiểm tra nước làm mát định kỳ
Kiểm tra và bổ sung nước làm mát theo đúng quy định của nhà sản xuất.
- Kiểm tra định kỳ: Nên kiểm tra mức nước làm mát mỗi tuần một lần hoặc trước khi đi những chuyến đường dài.
- Sử dụng nước làm mát đúng loại: Luôn sử dụng loại nước làm mát được khuyến nghị bởi nhà sản xuất xe.
- Không mở nắp bình chứa khi động cơ đang nóng: Điều này có thể gây bỏng nghiêm trọng do áp suất hơi nước bên trong.
- Quan sát các dấu hiệu bất thường: Nếu thấy xe có dấu hiệu quá nhiệt, mất công suất, hãy kiểm tra ngay mức nước làm mát và các bộ phận liên quan.
b/ Vệ sinh hệ thống làm mát
Chuẩn bị:
- Nước làm mát chuyên dụng
- Dung dịch vệ sinh két nước (nếu có)
- Khăn lau
- Bình chứa nước sạch
- Công cụ hỗ trợ (tùy trường hợp)
Các bước thực hiện:
- Làm nguội động cơ: Để động cơ nguội hẳn trước khi tiến hành.
- Xác định vị trí: Tìm vị trí bình chứa nước làm mát, các ống dẫn và két nước.
- Tháo nắp bình chứa: Mở nắp bình chứa nước làm mát (khi động cơ đã nguội).
- Xả nước cũ: Mở van xả để xả hết nước làm mát cũ ra ngoài.
- Súc rửa:
- Cách 1: Sử dụng nước sạch để súc rửa nhiều lần cho đến khi nước chảy ra sạch.
- Cách 2: Sử dụng dung dịch vệ sinh két nước chuyên dụng theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
- Đổ đầy nước làm mát mới: Đổ đầy nước làm mát mới vào bình chứa đến vạch quy định.
- Khởi động và kiểm tra: Khởi động xe và để động cơ chạy một thời gian ngắn. Kiểm tra lại mức nước làm mát và các dấu hiệu rò rỉ.
Vệ sinh bên ngoài:
- Két nước: Sử dụng vòi xịt nước áp lực để làm sạch bụi bẩn bám trên két nước.
- Các ống dẫn: Lau sạch các ống dẫn bằng khăn ẩm.
c/ Bảo dưỡng xe định kỳ
Bảo dưỡng xe ô tô định kỳ là một trong những yếu tố quan trọng để đảm bảo xe hoạt động ổn định, an toàn và kéo dài tuổi thọ. Việc này giúp phát hiện và khắc phục các vấn đề nhỏ trước khi chúng trở nên nghiêm trọng hơn, đồng thời giúp tiết kiệm chi phí sửa chữa.
Bảo dưỡng giúp phát hiện và khắc phục các hư hỏng tiềm ẩn, giảm thiểu rủi ro khi lái xe.
Việc chăm sóc xe định kỳ giúp các bộ phận hoạt động hiệu quả hơn, kéo dài tuổi thọ của xe.
Một chiếc xe được bảo dưỡng tốt sẽ tiêu thụ ít nhiên liệu hơn.
Xe được bảo dưỡng tốt luôn có giá trị cao hơn khi bán lại. Chính vì vậy mà bác tài nên đem xe đến các Đại lý chính hãng, uy tín như Hyundai Tran để thực hiện kiểm tra, bảo dưỡng định kỳ.
Trên đây là một số điều vô cùng cần thiết mà Hyundai Tran đã tổng hợp lại, bác tài nên xem qua để có kinh nghiệm và kiến thức nếu gặp phải trường hợp xe đang chạy trên đường nhưng bị quá nhiệt.
